Samodzielne nagrywanie i montowanie filmu może być nie tylko wspaniałą pamiątką, ale również świetną zabawą, sprawdzianem kreatywności, a także wyjątkowym hobby.

Wiele osób chciałoby zacząć swoją przygodę z kamerami cyfrowymi, ale obawia się, czy będą w stanie odpowiednio wybrać i obsłużyć te pełne nowoczesnych technologii urządzenia. Aby trochę to ułatwić, przygotowaliśmy słownik podstawowych pojęć związanych z wyborem i obsługą kamery, który z pewnością pomoże postawić pierwszy krok w świecie tworzenia własnych materiałów wideo. Poniżej prezentujemy je w kolejności alfabetycznej.

Najważniejsze pojęcia wideo

4K – rozdzielczość 3840x2160, którą oferuje coraz więcej kamer cyfrowych, również tych przeznaczonych do użytku prywatnego, nie tylko profesjonalnego. Obraz nagrywany przez kamerę o rozdzielczości 4K ma blisko 8,3 miliona pikseli, co sprawia, że jest wyraźny, ostry i pełen szczegółów. Koniecznie trzeba jednak pamiętać o tym, że aby móc obejrzeć materiał w 4K, nie wystarczy go tylko w takiej rozdzielczości nagrać, bo trzeba też posiadać odpowiedni odbiornik, na przykład telewizor. Obraz nagrany w 4K można jednak oglądać na ekranach, które nie oferują takiej rozdzielczości, nie będzie on jednak tak szczegółowy.

Balans bieli – proces przed nagrywaniem, którego celem jest wyrównanie kolorów względem oświetlenia. Punktem odniesienia jest zawsze kolor biały (stąd nazwa), który w zależności od rodzaju światła (naturalne, sztuczne z żarówki, sztuczne ze świetlówki) może przybierać różne odcienie, a przez to nagrywany obraz i kolory są odzwierciedlane w sposób nienaturalny. W zdecydowanej większości nowoczesnych kamer cyfrowych balans bieli wykonywany jest automatycznie.

Ekspozycja – ilość światła, która dociera do obiektywu kamery. Jeśli jest go zbyt dużo, obraz może być prześwietlony lub w żargonie filmowców – przepalony. Jeśli jest go zbyt mało, obraz jest zbyt ciemny i może wymagać dodatkowego doświetlenia. Wartość ekspozycji można ustawić manualnie, można też zdać się na automatyczne ustawienia. W nowoczesnych kamerach Sony zastosowano tak zwaną funkcję zebry, dzięki której fragmenty obrazu, gdzie światła jest zbyt dużo, są zaznaczone paskami. Sugeruje to operatorowi zmianę ustawień.

Focus – inaczej ostrość, w większości kamer dostępna jest funkcja auto-focus, która automatycznie ustawia ostrość obrazu i sprawia, że nie staje się rozmyty, nawet podczas ruchu. Jeśli jednak operator chce się skupić na konkretnym obiekcie lub zmienić punkt ostrości w trakcie nagrywania, może skorzystać z ustawień manualnych.

Format obrazu – wymiary obrazu podane w proporcji boku dłuższego do krótszego. Najpopularniejszy format obrazu, który stosowany jest powszechnie w telewizorach i części ekranów komputerowych to 16x9. Zdecydowana większość kamer pozwala wybrać jeden spośród kilku formatów obrazu, na przykład starszy format – 4x3 lub kinowy - 1,85:1 oraz 2,39:1.

Format zapisu – rodzaj pliku, w jakim zapisywane są materiały wideo. Różnią się wielkością i jakością. W kamerach najczęściej pliki zapisuje się we wbudowanych dyskach lub kartach pamięci. Wybierając kartę pamięci, trzeba koniecznie pamiętać, aby zapisywała ona dane z odpowiednią szybkością. Nowoczesne karty Sony pozwalają na zapis z prędkością rzędu kilkuset megabajtów na sekundę, a to prędkość, która pozwoli bez problemu zarejestrować nawet najdynamiczniejsze ujęcia.

HD (High Definition) – rozdzielczość 1920x1080, najpowszechniejsza obecnie rozdzielczość nagrywania i odtwarzania, gwarantuje bardzo dobrą jakość i ostrość obrazu, jest również powszechne dostępna nawet w prostszych modelach kamer.

HDR (High Dynamic Range) – właściwość nagrywanego materiału, która mówi, że do jej rejestracji zastosowano rozszerzony zakres jasności. W praktyce oznacza to, że obraz ma o wiele lepszy kontrast, kolory są żywsze, można odróżnić również więcej ich odcieni. Należy jednak pamiętać o tym, że do zobaczenia tego efektu, nie wystarczy nagrać obraz HDR, ale również posiadać odbiornik, który będzie w stanie go wyświetlić.

Interfejs – sposób podłączenia kamer do urządzeń zewnętrznych, na przykład do komputera lub bezpośrednio do telewizora. Najpowszechniejszy obecnie, a zarazem najwygodniejszy interfejs to HDMI, który pozwala bezpośrednio przesyłać obraz oraz dźwięk z kamery do odbiornika. Inny popularny to USB, za którego pośrednictwem można skopiować nagrane pliki na dysk w komputerze.

Mikrofon – urządzenie służące do rejestrowania dźwięku. Pozornie jest to sprawa oczywista, ale warto zwrócić uwagę na to, że wbudowany w większość kamer mikrofon rejestruje wszystkie dźwięki otoczenia, również te, które przeszkadzają w odbiorze filmu. Jeśli chce się precyzyjnie rejestrować mowę lub konkretne dźwięki trzeba wyposażyć się w dodatkowy mikrofon kierunkowy. Nagrywa on z wysoką czułością tylko dźwięki, które faktycznie chce się słyszeć, na przykład mowę.

Obiektyw – element, za którego pośrednictwem obraz dociera do urządzenia. W kamerach jest to najczęściej układ soczewek, które pozwalają w różny sposób filmować obiekt, a tym samym używać jednej kamery do wykonywania różnego rodzaju ujęć, na przykład panoram, detali, obrazu z szerokim kątem widzenia lub wąskim. W bardziej zaawansowanych urządzeniach obiektywy mogą być wymienne. Od obiektywu zależy między innymi, jak duży zoom można wykonać, czy pozwala na dużą ekspozycję, a tym samym nagrywanie filmów przy gorszym świetle.

Przysłona – część obiektywu, która odpowiada za regulację strumienia światła, które wpada do środka. Najczęściej skonstruowana jest z nachodzących na siebie listków, które spiralnym ruchem zwężają lub rozszerzają otwór. Wartość przysłony podaje się jako symbol „F” i przedział liczbowy od 1 w dół. Przy „1” do obiektywu dostaje się najwięcej światła. Dzięki odpowiednim ustawieniom przysłony można ustawiać głębię ostrości nagrywanego obrazu, na przykład rozmywać tło i wyostrzać obiekty znajdujące się na pierwszym planie lub na odwrót.

Przetwornik obrazu – serce układu rejestrującego obraz w kamerze, im wyższej klasy jest, tym lepszej jakości obraz można nagrywać. Przetwornik pobiera obraz przesłany przez obiektyw i zapisuje go w formacie cyfrowym. To od przetwornika zależy, jak obraz, który chce się zarejestrować, zostanie zinterpretowany przez urządzenie, jak zostaną oddane kolory, miejsca jaśniejsze i ciemniejsze. Podstawowym i najważniejszym parametrem przetwornika jest jego rozdzielczość, a tym samym ilość pikseli. Im jest ich więcej, tym nagrywany film jest bogatszy w szczegóły. To uproszczenie, bo wpływ na jakość przetwornika mają również inne parametry, takie jak jego rozmiar czy gęstość pikseli. To jednak kwestia dla bardziej zaawansowanych użytkowników.

Rozdzielczość – rozmiar obrazu podawany w pikselach. Najczęściej w postaci liczby pikseli w pionie na liczbę pikseli w poziomie. Ogólnie rzecz ujmując, im większa jest rozdzielczość, tym ostrzejszy obraz i mniej widoczne poszarpane krawędzie obiektów. Najpowszechniejszą rozdzielczością obecnie jest tak zwane FullHD, czyli 1920x1080 pikseli, coraz popularniejsza staje się również rozdzielczość 4K, czyli 3840x2160. Warto pamiętać też o tym, że często używa się skróconego zapisu rozdzielczości. 2160i to 3840x2016, 1080i to 1920x1080 itd.

Slow Motion – rejestrowanie obrazu w zwolnionym tempie. Aby osiągnąć taki efekt, należy nagrywać obraz w większej ilości klatek na sekundę. Ich liczba może być różna. Od 24 klatek na sekundę do 60 to normalne wartości dla zwykłego tempa odtwarzania. Im więcej klatek, tym obraz jest płynniejszy i tym większy efekt spowolnienia. Warto pamiętać, że przez spowalnianie, wydłuża się czas filmu. Jeśli rejestruje się film w dużej liczbie klatek przez 15 sekund, może on przy odtwarzaniu trwać kilkukrotnie dłużej.

Stabilizator obrazu – układ, którego zadaniem jest sprawienie, żeby w nagrywany obrazie nie pojawiały się ruchy i drgania wynikające z mimowolnego lub przypadkowego poruszenia kamerą. Wiele kamer ma wbudowany, cyfrowy stabilizator obrazu, który może zniwelować niewielkie drgania, jeśli jednak chce mieć się pewność, że obraz na pewno będzie nieruchomy, do kamery można dokupić statyw. Jeśli natomiast chce się nagrywać dynamiczne ujęcia z kamerą w ręku, można wykorzystać statyw ręczny z wbudowanym żyroskopem, który zapewnia, że obraz pozostanie nieruchomy nawet podczas biegu lub spaceru.

Zoom – inaczej zbliżenie, funkcja, za której pośrednictwem można przybliżać lub oddalać obraz. Zoom opisywany jest jako „xliczba”, gdzie liczba oznacza, jak dużo razy można przybliżyć obraz. Zoom dzieli się na dwie podstawowe kategorie – optyczny i cyfrowy. Optyczny uzależniony jest od posiadanego obiektywu, zbliżenie lub oddalenie nie wpływa na jakość nagrywanego obrazu. Zoom cyfrowy to tak naprawdę powiększenie wybranego fragmentu obrazu, jednak z pogorszeniem jakości, przy dużych zoomach może nastąpić tak zwana pikseloza, czyli wyraźnie widoczne pojedyncze piksele, które sprawiają, że obraz staje się rozmyty i niewyraźny.

Wymienione wyżej pojęcia z pewnością ułatwią poruszanie się w świecie kamer wideo, pomogą również wybrać pierwszą kamerę. Nie ukrywamy, że bardziej zaawansowani użytkownicy informacje tu podane mogą uznać za zbyt uproszczone lub nawet niekompletne. Jednak uznaliśmy, że na początek powinno to wystarczyć, a jak ktoś złapie bakcyla kręcenia własnych filmów wideo, z całą pewnością dokształci się i zdobędzie bardziej specjalistyczną wiedzę.